Wydarzenia

W Warszawie odbyła się dziś uroczysta gala z okazji 25-lecia Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Była to piękna okazja do podsumowania działalności, rozwoju, ale również wzruszających wspomnień.

W czasie uroczystości wystąpienia mieli: Marcin Podgórski – dyrektor LPR, Władysław Kosiniak-Kamysz – wiceprezes Rady Ministrów, minister obrony narodowej, Izabela Leszczyna – minister zdrowia, Andrzej Kotwica – wiceprezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Zaprezentowano również film jubileuszowy, który opierał się na wypowiedziach pracowników ze wszystkich pionów funkcjonujących w LPR.

Minister zdrowia przyznała stu osobom honorowe odznaczenia „Zasłużony dla ochrony zdrowia”. Podczas gali odznaki odebrali piloci, ratownicy medyczni, pielęgniarze, lekarze, mechanicy lotniczy i personel administracyjny, który każdego dnia przyczynia się do jeszcze skuteczniejszego i bezpiecznego niesienia pomocy pacjentom.

Spotkanie było też okazją do podziękowań dla osób, które od wielu lat wspierają Lotnicze Pogotowie Ratunkowe. Okolicznościowe statuetki z konturem śmigłowca ratunkowego dyrektor LPR wręczył przedstawicielom różnych instytucji, szpitali, pogotowi ratunkowych, służb, wojska i dziennikarzom.

Jubileuszowe tabliczki z podsumowaniem nalotu i liczby misji każdej załogi HEMS i EMS wręczono na ręce kierowników baz.

Na koniec uroczystość uświetnił koncert zespołu Poparzeni Kawą Trzy.

W maju 2025 roku przypada dwudziesta piąta rocznica utworzenia Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Jednak historia lotnictwa sanitarnego w Polsce sięga okresu międzywojnia. Bowiem już wtedy lotniczy transport sanitarny realizowano był przy użyciu samolotów wojskowych. Po drugiej wojnie światowej powstał Centralny Zespół Lotnictwa Sanitarnego i kilkanaście Zespołów Lotnictwa Sanitarnego w różnych częściach kraju. Do ich zadań należał przewóz: chorych i rannych, a także leków, krwi, szczepionek, aparatury medycznej oraz lekarzy specjalistów.

W latach 90. funkcjonowanie Zespołów Lotnictwa Sanitarnego wykazywało potrzebę przeprowadzenia gruntownych zmian. Należało rozwiązać problemy związane
z finansowaniem działalności zespołów lotnictwa sanitarnego, finansowaniem bieżącej obsługi technicznej statków powietrznych, a także ujednolicić procedury operacyjne we wszystkich zespołach.

Przełomowy był rok 2000. Po koncepcji wypracowanej przez wiceministra Andrzeja Rysia, ówczesna minister zdrowia Franciszka Cegielska podjęła decyzję o likwidacji Centralnego Zespołu Lotnictwa Sanitarnego, a z jego majątku utworzono SP ZOZ Lotnicze Pogotowie Ratunkowe. Nowa jednostka, zgodnie z przyjętą koncepcją, rozpoczęła przejmowanie Zespołów Lotnictwa Sanitarnego z wojewódzkich struktur kolumn transportu sanitarnego i pogotowi. 15 stycznia 2001 roku proces ten się zakończył dzięki czemu powstała jednostka złożona z 12 baz z Centralą w Warszawie. Jednak główną ideą, jaka przyświecała całemu procesowi reorganizacji było ukierunkowanie działań lotnictwa sanitarnego na ratownictwo medyczne z powietrza. Dlatego też, jeszcze przed rozpoczęciem procesu przekształceń własnościowych, utworzono w okresie od 1 stycznia do 8 marca 2010 roku na terenie całego kraju Śmigłowcową Służbę Ratownictwa Medycznego (HEMS – Helicopter Emergency Medical Service). W efekcie tych zmian wprowadzono jednakową gotowość do startu – do 4 minut. Każdy zespół składał się z pilota, lekarza i ratownika medycznego/pielęgniarza. Wkrótce też rozpoczęto prace nad powstaniem kabiny medycznej w śmigłowcu Mi-2, a także wprowadzono jednolity standard wyposażenia medycznego. Przez kolejne lata modernizowano śmigłowce, w szczególności wzmacniano silniki, wymieniano sprzęt latający, dokonano zakupu śmigłowca Agusta 109 Power oraz dwóch samolotów Piaggio P.180 Avanti do realizacji lotniczego transportu sanitarnego (na początku do transportu wykorzystywano jedynie samoloty PZL M-20 Mewa, wycofano je z eksploatacji w 2007 r.). Baza samolotowa zlokalizowana była w Szczecinie aż do roku 2009, kiedy to dzięki współpracy Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Obrony Narodowej oraz Lotniczego Pogotowia Ratunkowego i Sił Powietrznych RP przeniesiono ją na wojskową część lotniska Warszawa-Okęcie. Zlokalizowanie Samolotowego Zespołu Transportowego w centralnej Polsce sprawiło, że łatwiej można było stworzyć stabilną kadrę pilotów i obniżyć koszty eksploatacyjne samolotów.

Minione dwie dekady przyniosły w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym wiele pozytywnych zmian.

W 2005 roku uchwalono ustawę o ustanowieniu programu wieloletniego „Wymiana śmigłowców Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Lotnicze Pogotowie Ratunkowe w latach 2005-2010”. Trzy lata później minister zdrowia Ewa Kopacz podpisała umowę z francusko-niemieckim konsorcjum Eurocopter na dostawę 23 nowoczesnych śmigłowców EC 135 oraz symulatora lotów dla Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Pierwsza maszyna przyleciała do Lotniczego Pogotowia Ratunkowego 7 września 2009 roku, a w grudniu 2009 r. rozpoczęła służbę w krakowskiej bazie. Sukcesywnie, zgodnie z harmonogramem szkoleń pilotów i załóg, które również były elementem zawartej umowy, maszyny były wprowadzane do kolejnych baz, do ostatniej w kwietniu 2011 r.

W ramach umowy odbywały się także szkolenia dla pilotów i mechaników oraz osób zajmujących się utrzymywaniem maszyn w ciągłej zdatności do lotu. W Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym powstała Organizacja Obsługowa, w ramach której prowadzona jest obsługa techniczna śmigłowców i samolotów.

W 2010 roku na warszawskim lotnisku Babice oddano do użytku Ośrodek Szkolenia Lotniczego, w którym mieści symulator lotów do szkoleń pilotów i członków załóg HEMS. W momencie uruchomienia był to trzeci symulator tej klasy na świecie. Szkolenia na nim są nawet pięciokrotnie tańsze niż te z wykorzystaniem śmigłowca i na pewno bezpieczniejsze.

Poza ujednoliceniem standardów sprzętowych, medycznych, zatrudnianiem personelu jednostka rozwinęła się także pod względem liczby baz. Wybudowano nową siedzibę Oddziału w Szczecinie (2001 r.) oraz utworzono filie w Łodzi (2004 r.), Suwałkach (2005 r.), Płocku (2009 r.), a w 2016 r. cztery bazy w: Gorzowie Wielkopolskim, Opolu, Ostrowie Wielkopolskim i Sokołowie Podlaskim (decyzja o ich utworzeniu zapadła po tym, jak udało się zakupić cztery nowe śmigłowce Airbus H135). Dzięki środkom unijnym w całym kraju przebudowano infrastrukturę baz (od podstaw wybudowane zostały bazy w: Olsztynie, Lublinie, Warszawie, Kielcach, Wrocławiu, Krakowie, Gdańsku, Zielonej Górze, Łodzi, Sanoku, Suwałkach, Poznaniu, Bydgoszczy, Katowicach i Stacja Obsługi Technicznej w Warszawie-Babicach, natomiast gruntownie rozbudowano bazy w: Płocku, Białymstoku, Szczecinie i Stację Obsługi Technicznej w Szczecinie). Całe przedsięwzięcie było realizowane na przestrzeni lat w ramach programu operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”.

Wszystkie zmiany w infrastrukturze poza tym, że podniosły komfort pracy załóg, to również pozwoliły na wprowadzenie do służby nowoczesnych śmigłowców EC 135, które wymagają nieco innych rozwiązań technicznych niż wcześniej używane Mi-2.

Wraz z wymianą floty śmigłowców zaczęto przygotowania do wydłużania dyżurów w bazach HEMS o porę nocną. Przeszkolono personel LPR, dyspozytorów medycznych z zasad dysponowania śmigłowców w nocy, strażaków w zakresie zabezpieczania miejsc do lądowania. Obecnie funkcjonuje sześć baz całodobowych, a wszystkie pozostałe dyżurują w stałych godzinach 7-20. Skorzystanie z funduszy unijnych pozwoliło też na zakup gogli nocnego widzenia oraz szkolenia pilotów i załóg. Dzięki temu lądowanie w nocy podczas misji HEMS odbywa się w terenie przygodnym jak najbliżej pacjenta i nie wymaga zabezpieczania przez inne służby.

W latach 2019-2023 realizowano szkolenia pilotów w ramach programu wieloletniego, który miał na celu zapobieżenie negatywnym skutkom deficytu pilotów śmigłowcowych w służbie HEMS. Wykorzystywano do tego celu dwa śmigłowce Robinson i trzy samoloty Tecnam. Ten rządowy program pozwolił również na zakup dwóch nowoczesnych samolotów odrzutowych Bombardier Learjet 75. Kabina medyczna samolotów została zaprojektowana wprost pod potrzeby LPR. Nowe statki powietrzne umożliwią transport dwóch pacjentów jednocześnie w następującej konfiguracji: z użyciem dwóch par noszy lub noszy i inkubatora. Dostępna jest również opcja do przewozu pacjenta poddanego terapii ECMO. Dzięki posiadanym parametrom i dużym zasięgom samoloty Learjet 75 Liberty pozwalają na ewakuację medyczną poszkodowanych z odległych zakątków świata. W takiej sytuacji możliwa jest instalacja dodatkowych noszy. Dodatkową opcją jest konfiguracja z trzema parami noszy, która może być wykorzystana do ewakuacji pacjentów lżej chorych z regionów, w których istnieje ryzyko ze względu na ich dalsze tam przebywanie.

W ciągu ostatniego ćwierćwiecza Lotnicze Pogotowie Ratunkowe zawarło wiele porozumień o współpracy z różnymi instytucjami, np.: Polskim Towarzystwem Leczenia Oparzeń, Polskim Towarzystwem Medycyny Ratunkowej, Górskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym, Mazurską Służbą Ratowniczą, Legionowskim WOPR, Polską Radą Resuscytacji, 1. Bazą Lotnictwa Transportowego i innymi wojskowymi formacjami, a także Państwową Strażą Pożarną. Jednostka od wielu lat jest również zrzeszona w EHAC (Europejskie Stowarzyszenie Operatorów Śmigłowcowej Służby Ratownictwa Medycznego i Lotniczego Transportu Sanitarnego) i ICAR (Międzynarodowy Komitet Ratownictwa Alpejskiego). Nasza jednostka i poszczególni pracownicy wielokrotnie byli nagradzani w różnych dziedzinach. Otrzymaliśmy m.in. nagrodę Benemerenti, Błękitnego Cumulusa, a wymiana floty śmigłowców została uznana w 2011 r. wydarzeniem roku przez redakcję Rynku Zdrowia.

Do zadań Lotniczego Pogotowia Ratunkowego należy wykonywanie lotów do wypadków i nagłych zachorowań i pomoc ich ofiarom, transport pacjentów wymagających opieki medycznej pomiędzy zakładami opieki zdrowotnej, lotniczy transport medyczny poza granice kraju oraz transport do Polski obywateli naszego kraju, ofiar wypadków lub nagłych zachorowań, do których doszło poza granicami Polski.

W pierwszych latach istnienia Lotniczego Pogotowia Ratunkowego załogi śmigłowcowe i samolotowe realizowały rocznie kilka tysięcy misji. W ostatnich latach ta liczba przekracza 12 tysięcy rocznie. Przez ostatnie 25 lat śmigłowce przetransportowały ponad 150 tysięcy pacjentów. W styczniu tego roku flota śmigłowców eurocopter użytkowanych przez LPR przekroczyła pół miliona lądowań i uzyskała nalot 125 tysięcy godzin.

Obecnie śmigłowce stacjonują w 21 bazach stałych rozmieszczonych w całej Polsce oraz jednej bazie sezonowej w Koszalinie uruchamianej w czasie letnich wakacji. Samolotowy Zespół Transportowy dyżuruje na lotnisku im. F. Chopina w Warszawie. Gotowość śmigłowcowych załóg do misji HEMS w dzień na odległość do 60 km od bazy wynosi 3 minuty.

W ramach tegorocznych obchodów Jubileuszu 25-lecia w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym zrealizowano kilka przedsięwzięć:

• okolicznościowe malowanie umieszczono na dwóch śmigłowcach ratunkowych EC 135 oraz jednym samolocie Learjet,
• na ścianie Stacji Obsługi Technicznej w Warszawie-Babicach przy ulicy Księżycowej 5 namalowano mural upamiętniający 100-lecie lotnictwa sanitarnego w Polsce i 25-lecie LPR,
• wydano jubileuszowy album zdjęciowy,
• nakręcono film podsumowujący historię i działalność LPR, którego narratorami są pracownicy,
• jeden ze śmigłowców Robinson przebył trasę po województwie mazowieckim, która na portalu Flightradar24 utworzyła napis „25 LAT LPR”.